Bài 6: CÁCH MẠNG MÙA THU NĂM 19451. Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945
Tháng Tám năm 1945, thời cơ cách mạng chín muồi. Bác Hồ và Đảng ta đặt quyết tâm khởi nghĩa giành chính quyền.
Trong hồi kí của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã hồi tưởng lại lời của Bác Hồ những ngày trước cách mạng: “Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù có phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết dành cho được độc lập”.
Lệnh khởi nghĩa (ngày 13 tháng 8 năm 1945) có đoạn viết: “Chúng ta phải hành động cho nhanh, với một tinh thần vô cùng quả cảm, vô cùng thận trọng! Tổ quốc đang đòi hỏi những hy sinh lớn lao của các bạn! Cuộc thắng lợi hoàn toàn nhất định sẽ về ta!”
Cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội, Huế và Sài Gòn:
Tại Hà Nội
Ngày 19/8/1945, đúng 11 giờ, trước hơn 20 vạn người tập trung trước Nhà hát lớn, Ủy ban khởi nghĩa đọc lời kêu gọi khởi nghĩa. Sau đó, cuộc mít tinh biến thành cuộc biểu tình vũ trang giành chính quyền và giành thắng lợi nhanh chóng.
Hình 1. Mít tinh tại Quảng trường Nhà Hát Lớn (Hà Nội) ngày 19/8/1945
Tại Huế
Chiều ngày 23/8, tuần hành khởi nghĩa giành chính quyền diễn ra ở Huế thắng lợi. Chiều ngày 30/8/1945, vua Bảo Đại tuyên bố thoái vị, trao lại chính quyền cho cách mạng, chế độ phong kiến ở Việt Nam sụp đổ hoàn toàn.
Hình 2. Nhân dân Thừa Thiên - Huế tham gia giành chính quyền ngày 23/8/1945
Tại Sài Gòn
Trong đêm 24 và sáng 25/8/1945, lực lượng cách mạng dưới sự lãnh đạo của Xứ ủy Nam Kỳ đã giành chính quyền thành công. 19 giờ ngày 24/8/1945, đồng bào khởi nghĩa tiến về chiếm các sở Công an, Cảnh sát, Nhà ga, Bưu điện… của địch. 22 giờ, quân khởi nghĩa chiếm dinh Khâm sai, cờ đỏ sao vàng tung bay trên nóc dinh. Sáng sớm ngày 25/8, cả triệu quần chúng Sài Gòn - Chợ Lớn - Gia Định và các tỉnh lân cận hừng hực khí thế cách mạng, ào ạt kéo vào thành phố giành chính quyền. Cuộc khởi nghĩa kết thúc thắng lợi.
Hình 3. Nhân dân Sài Gòn biểu tình giành chính quyền ngày 25/8/1945